Hồi ức cảm động về GS Lê Văn Thiêm

             ĂN QUẢ NHỚ KẺ TRỒNG CÂY...
 

            Tháng 12 năm 1974, mình đang "cày ruộng" ở quê thì nhận được giấy mời ra dự lễ "Kỷ niệm 10 năm báo Toán học & Tuổi trẻ". Mình mừng lắm vì lần đầu tiên sẽ được trực tiếp thấy các nhà toán học "bằng xương bằng thịt". Vượt gần 500 km dưới mưa bom bão đạn, ra đến Hà Nội mình vù ngay đến khách sạn Phùng Hưng, điạ điểm tổ chức lễ kỷ niệm.
           Cửa chính và các cửa sổ đã đóng kín mà mình vẫn run, một phần vì cái rét ngọt của mùa đông xứ Bắc, một phần vì trước mắt là các nhà toán học đầu ngành ở Việt Nam mà mình hằng ngưỡng mộ. May sao, một giáo sư đẹp như tiên với khuôn mặt phúc hậu, tóc trắng như tuyết rời ghế Chủ tịch đoàn xuống ngồi cạnh mình và nói khẽ: mình là Thiêm, Lê Văn Thiêm, đồng hương với Hán đây. Mình hết sức kinh ngạc vì một nhà toán học đáng kính nhất Việt Nam lại giản dị và gần gũi đến thế.

 

GS Lê Văn Thiêm
(1918 - 1991)
 

           Buổi chiều mình đến nhà Thầy ở phố Hàng Chuối chơi và tặng vợ Thầy chiếc nón Kỳ Anh. Vợ chồng Thầy rất xúc động. Khi chia tay, Thầy hỏi Hán có nguyện vọng gì không? Mình trả lời: Em chỉ có một nguyện vọng duy nhất là sau khi "trời quang mây tạnh" sẽ được vào Đại học để xem trên cao họ nghiên cứu toán học thế nào. Thầy căn dặn: kiên nhẫn, hãy kiên nhẫn. 
             Một năm sau, đất nước thống nhất, Thầy viết thư cho ông Nguyễn Tiến Chương (nguyên Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh, lúc đó là Phó bí thư Tỉnh ủy Nghệ Tĩnh), nhắc lại lời hứa tám năm trước. Đó là lời hứa của lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh sẽ can thiệp với chính quyền địa phương cho mình đi đại học, nhưng do bận giải quyết quá nhiều vấn đề hệ trọng nên họ quên đi. Rồi nhờ sự giúp đỡ tận tình của ông Nguyễn Tiến Chương và hai thầy giáo cũ của minh là thầy Trần Đình Tiêu (lúc đó là Phó giám đốc Sở giáo dục Nghệ Tĩnh) và thầy Nguyễn Văn Hoàn (lúc đó là Chuyên viên Văn phòng Tỉnh ủy), ngày 25 tháng 12 năm 1976 mình được nhận thẳng vào học Khoa Toán Trường Đại học Sư phạm Vinh mà không phải qua kỳ thi chung. Thời kỳ đó GS Lê Hoài Nam là Hiệu trưởng Trường.
 

PGS. TS. Lê Quốc Hán trong một buổi gặp gỡ, giao lưu với SV sư phạm (Nguồn: htu.edu.vn)

              Hơn 40 năm trôi qua, những kỷ niệm sâu sắc ấy ngỡ như vừa mới xảy ra, bởi những hình ảnh thân thương đó đã khắc sâu trong trái tim mình. Giờ đây mỗi lần sinh nhật, mình lại bồi hồi nhớ đến các ân nhân, những người đã tái sinh lần thứ hai cuộc đời mình. Xin viết ra đôi dòng tâm sự để các bạn cùng chia sẻ.