Ông Sáu Dân sống mãi trong lòng dân

Bình sinh, ý tưởng và hành động của ông Sáu Dân từng gây được ấn tượng mạnh cho những ai đang ưu tư về vận nước, cho những trái tim biết rung động, cho những đầu óc dám vượt qua những trói buộc của định kiến, không chịu nô lệ vào những giáo điều ẩm mốc để hướng suy nghĩ vào những tìm tòi, những tháo gỡ.

Nhưng quả thật, đến khi ông nằm xuống, thì cuộc đời mới dần phát hiện ở nhân cách lớn này những phẩm chất thật nổi bật mà trước đây chưa thấy được kỹ hoặc chưa cảm được sâu. Nói về con người, về sự nghiệp, về dấu ấn Võ Văn Kiệt sao cho đủ, cho sâu chắc còn phải đầu tư thời gian và trí tuệ. Nhưng nếu chỉ cần một chữ thôi để nói về Ông, phải chăng đó là chữ “DÂN”.

Lê Quý Đôn, nhà bác học của Việt Nam thế kỷ XIX, từng viết: “Kinh Dịch nói: “Biến động trong thiên hạ chính đáng chỉ có một [lý] thôi. Chí lý thay chữ “một”. Lấy chữ “một” ấy mà xuyên suốt mọi việc thì dù bốn bể chín châu cách trở, ngàn xưa trăm đời xa xôi, mọi trao qua đổi lại, mọi xem xét đánh giá vẫn đều rõ ràng như bày ra trước mắt, rành rọt như trỏ bàn tay vậy”.

Học theo người xưa, chỉ lấy một chữ DÂN “mà xuyên suốt mọi việc” thì “mọi trao qua đổi lại, mọi xem xét đánh giá” về cuộc đời và sự nghiệp của Võ Văn Kiệt sẽ “đều rõ ràng như bày ra trước mắt, rành rọt như trỏ bàn tay vậy”.

Dấu ấn đậm nét ở Võ văn Kiệt là những ý tưởng mang tính đột phá có sức gợi mở lớn trên những vấn đề có ý nghĩa chiến lược. Mà “đột phá” được vì biết tắm mình trong biển cả nhân dân, học được từ dân tính năng động sáng tạo để bồi đắp cho trí tuệ của mình. Có được bản lĩnh ấy nhờ biết coi trọng dân, chân thành lắng nghe ý chí nguyện vọng của dân.

Bằng sự chân tình của một con người mà nhịp đập của trái tim mình nối kết được với nhịp đập trái tim yêu nước của mọi người Việt Nam, Võ Văn Kiệt đã vận dụng một cách trung thành và sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc. Mà nói đến dân tộc, cũng chính là nói về nhân dân.

Ông biết cách chia sẻ những niềm vui, nỗi buồn của từng con người trong nhiều tầng lớp nhân dân. Do cảm nhận được tâm tư, nguyện vọng của con người đang cùng ông chia ngọt sẻ bùi, những con người ở nhiều cảnh ngộ khác nhau với cách biểu tỏ lòng yêu nước, thương nòi không giống nhau, thậm chí có khi rơi vào những tình huống éo le, khó xử mà ông từng chứng kiến, khiến cho ông thấm thía hơn ý nghĩa “đoàn kết đồng thời có nghĩa là phải khoan dung” trong tư tưởng Hồ Chí Minh.

Để thật sự có khối đại đoàn kết dân tộc Võ Văn Kiệt biết và dám tìm mọi cách để khơi dậy mọi khả năng đang còn tiềm ẩn trong mỗi một con người thuộc mọi tầng lớp, rũ bỏ những định kiến, khép lại quá khứ, hướng tới tương lai của dân tộc mà chân thành đoàn kết để cùng nhau xây dựng đất nước.

Cũng chính vì thế, ông có được một tầm nhìn vượt xa lên phía trước về phát huy dân chủ, xem đó là điều kiện tất yếu để có đoàn kết chân thành và bền vững, động lực quyết định của phát triển. Có phát huy dân chủ mới phát hiện và quy tụ được hiền tài, làm bừng nở trí tuệ và tài năng của mỗi một con người Việt Nam trong và ngoài nước, trước hết là của thế hệ trẻ, nguồn sinh lực của đất nước, có vậy mới tìm ra được giải pháp cho mọi tình huống. Có thể nói chữ Dân trong khối óc và trái tim của Sáu Dân gắn làm một với Dân chủ.

Từ cuộc sống nhẫn nại và quyết liệt của đồng bào, đồng chí của mình ông tiếp thu vào mình nét thâm thúy và mộc mạc hòa quyện trong sự thông tuệ dân gian thấm đẫm chất văn hóa. Cùng với nguồn mạch đó là những cố gắng tự làm giàu trí tuệ của mình bằng sự kiên trì học hỏi và chân thành lắng nghe những chuyên gia, những trí thức mà ông thật lòng quý trọng.

Những suối nguồn bất tận đó làm nên một nhân cách văn hóa Võ Văn Kiệt, vừa có sự dung dị nhưng không kém sâu lắng, vừa bộc trực, hồn nhiên nhưng không thiếu phần minh triết và tế nhị trong ứng xử, trong quyết sách.