10 khám phá khoa học của 2007

Năm 2007 đã qua. xin giới thiệu đến bạn đọc 10 khám phá khoa học trong năm do tạp chí Time bình chọn.

1. Tế bào gốc

Vào tháng 11-2007, Shinya Yamanaka, thuộc ĐH Kyoto (Nhật Bản) và nhà sinh học phân tử James Thomson thuộc ĐH Wisconsin (Mỹ) công bố rằng họ đã biến đổi tế bào da người thành tế bào gốc. Thành công này có thể cho phép các nhà khoa học tạo ra tế bào gốc mà không cần đến kỹ thuật nhân bản vô tính hay lấy từ phôi thai.

Các tế bào mới này có rất nhiều tiềm năng, chúng có hình dạng và khả năng giống như tế bào gốc lấy từ phôi thai để có thể phát triển thành mọi loại tế bào và mô trong cơ thể con người. Mặc dù nghiên cứu này còn đang ở giai đoạn ban đầu nhưng nó cũng đã mở ra nhiều hướng mới trong việc nghiên cứu tế bào gốc.

Một tuần trước khi bài báo của các nhà khoa học này đăng trên tạp chí Cell and Science, các nhà khoa học Ba Lan cũng công bố rằng họ đã tạo ra tế bào gốc vô tính đầu tiên từ khỉ, đó cũng là một bước gần hơn với việc tạo ra tế bào sinh sản vô tính của con người.

2. Bản đồ gen

Tháng 9-2007, nhà sinh lý học J. Craig Venter (Mỹ) công bố bản đồ gen đã được giải mã của mình trên mạng, gồm các gen được kế thừa từ cha và mẹ của ông. Đây là lần đầu tiên bộ gen của một cá nhân được công bố rộng rãi. Công bố này của Venter đưa khoa học tiến gần hơn một bước tới thời kỳ phòng ngừa bệnh từng người và cũng có thể phát hiện nguồn gốc của những biến đổi về mặt gen, giúp điều trị các bệnh hiểm nghèo.

3. Vụ nổ hành tinh kỷ lục

Các nhà thiên văn học từ ĐH California, Berkeley và Texas (Mỹ) đã quan sát được vụ nổ trong vũ trụ lớn và sáng nhất còn gọi là supernova. Đây là lần đầu tiên các nhà khoa học nhìn thấy cái chết của một hành tinh lớn như thế.

Hành tinh này có tên gọi SN 2006gy, với kích thước lớn gấp 100-200 lần Mặt trời. SN 2006gy lọt vào lỗ đen vũ trụ và nổ ở nơi cách xa dải thiên hà chúng ta 240 triệu năm ánh sáng. Supernova đã được quan sát suốt tám tháng ròng, và các nhà thiên văn học tin rằng SN 2006gy có thể đưa ra đầu mối giải thích tại sao các ngôi sao lớn biến mất trong vũ trụ.

4. Hàng trăm loài mới được phát hiện

Các nhà khoa học thông báo trên tạp chí Nature tháng năm rằng họ đã phát hiện hơn 700 loài sinh vật mới, bao gồm san hô ăn thịt và nhện biển không lồ ở độ sâu 700-6.000m dưới lòng biển Weddell ở Nam cực. Họ cũng công bố xác định được 24 loài mới ở vùng Suriname với 12 loài động vật cánh cứng, sáu loài cá, năm loài ếch mới và một loài kiến.

Sau đó một quần thể động vật mới khác cũng được phát hiện ở Goa, Ấn Độ; 11 loài thực vật và động vật mới phát hiện ở miền trung Việt Nam; một loài khỉ mới ở Uganda; loài dơi chân hút ở Madagascar; báo ở Sumatra và Borneo, hải sâm ở Đài Loan...

5. Nuôi cấy van tim của người

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính có khoảng 600.000 người trên khắp thế giới cần phải thay van tim trong vòng ba năm tới. Một nhóm nghiên cứu do TS Magdi Yacoub thuộc Trường ĐH hoàng gia London dẫn đầu đã phát triển những tế bào gốc tủy xương thành mô van tim, với hi vọng mô này có khả năng hoạt động như một van tim của người.

Những thành tựu trong nghiên cứu này của Yacoub có thể giúp các nhà khoa học trên thế giới phát triển việc nuôi cấy van tim và các bộ phận khác của cơ thể. Nếu các mô trong nghiên cứu của Yacoub thành công trong các thử nghiệm trên động vật, thì các mô thay thế có thể sử dụng trong cấy ghép van tim người trong vòng 3-5 năm sau đó.

6. "Sao Mộc nóng”

Trong cuộc hành trình tìm kiếm các hành tinh giống Trái đất, tháng mười vừa qua, các nhà khoa học Anh đã xác định ba hành tinh mới ở ngoài Thái dương hệ mang tên WASP-3, WASP-4 và WASP-5. Chúng có kích thước xấp xỉ sao Mộc và có nhiệt độ trên bề mặt khoảng 2.000⁰C. Các nhà khoa học tin rằng có khả năng tồn tại sự sống trên các "sao Mộc nóng” này.

7. Khủng long có cánh khổng lồ

Trên tạp chí Nature tháng sáu, các nhà khoa học Trung Quốc đã công bố những phát hiện về bộ xương khủng long Gigantoraptor erlianensis có cánh giống như chim 70 triệu năm trước tại vùng Nội Mông. Chú khủng long có chi dài và nhỏ, nặng khoảng 1.500kg này đã làm đảo lộn giả thiết đã được chấp nhận rộng rãi trước đây là khủng long ăn thịt sẽ nhỏ lại khi chúng phát triển đôi cánh, đồng thời ủng hộ luận điểm cho rằng khủng long ăn thịt hai chân là tổ tiên của loài chim hiện đại. 

8. Loài người hiện đại có nguồn gốc từ châu Phi

Đầu năm nay, các nhà khoa học quốc tế thông báo sau khi phân tích xương sọ hóa thạch được phát hiện ở Nam Phi vào năm 1952, họ đã tìm được bằng chứng chứng minh loài người hiện đại đã xuất phát và di chuyển từ châu Phi vào khoảng 65.000 đến 25.000 năm trước.

Bằng cách kiểm tra mức độ phóng xạ trong cát ở các hốc xương sọ được khai quật ở Hofmeyr, Nam Phi, các nhà khoa học đã xác định tuổi của xương sọ này khoảng 36.000 năm tuổi, tức có sớm hơn các xương sọ hóa thạch được tìm thấy ở châu Âu, Đông Á và Úc 3.000 năm. Nó ủng hộ luận điểm cho rằng loài người hiện đại có nguồn gốc từ tiểu vùng Sahara châu Phi và các vùng phụ cận.

9. Động vật già nhất hành tinh

      Tháng mười năm nay, các nhà khoa học ở ĐH Bangor, xứ Wales (Anh) đã bắt được một con trai ở ngoài khơi phía bắc Iceland mà họ tin rằng là động vật già nhất thế giới, với 405 tuổi. Khi bị bắt nó còn sống, sau đó các nhà khoa học phải giết nó để xác định tuổi bằng cách nghiên cứu các vòng trên vỏ. Đây là một loài sống lâu, có thể sống đến 200-300 năm trong cát dưới đáy đại dương.

10. Kryptonite trong thực tế

         Vào tháng 4-2007, các nhà địa chất Serbia đã phát hiện một mỏ bột trắng mà họ không biết là chất gì.

Chris Stanley, một nhà khoáng vật học ở Bảo tàng Lịch sử London (Anh) sau đó đã khám phá đây là một chất có thành phần hóa học tương tự như sodium lithium boron silicate hydroxide, một chất hoàn toàn giả tưởng được miêu tả trong các câu chuyện Siêu nhân, phát ra màu xanh để làm giảm sức mạnh của siêu nhân với thành phần hóa học được đưa ra trong bộ phimSiêu nhân trở lại 2006, khi nhân vật phản diện Lex Luthor viết công thức một khối đá mà hắn đã ăn cắp từ một viện bào tàng.

Sau khi mỏ này được khám phá, chất này được gọi là jadaritechứ nó không được gọi là kryptonite như trong phim bởi krypton là chất khí tồn tại có thực trên thế giới